بالا بردن حضرت عیسی؛ توفّی و رفع

إذْ قالَ اللَّهُ یا عِیسى‏ إِنِّی مُتَوَفِّیکَ وَ رافِعُکَ إِلَیَّ وَ مُطَهِّرُکَ مِنَ الَّذِینَ کَفَرُوا وَ جاعِلُ الَّذِینَ اتَّبَعُوکَ فَوْقَ الَّذِینَ کَفَرُوا إِلى‏ یَوْمِ الْقِیامَةِ ثُمَّ إِلَیَّ مَرْجِعُکُمْ فَأَحْکُمُ بَیْنَکُمْ فِیما کُنْتُمْ فِیهِ تَخْتَلِفُونَ(آل عمران:55)

[به یاد آورید] هنگامى را که خدا به عیسى فرمود:" من تو را می ‏گیرم و به سوى خود، بالا مى‏برم و تو را از کسانى که کافر شدند(یهودیان) پاک می سازم، و کسانى را که از تو پیروى کردند، تا روز رستاخیز، برتر از کسانى که کافر شدند قرار میدهم، سپس بازگشت شما به سوى من است و در میان شما، در آنچه اختلاف داشتید، داورى می ‏کنم.

تفسیر نمونه، ج‏2، ص 568:

معروف در میان مفسران اسلام، به استناد آیه 157 سوره نساء این است کهمسیح هرگز کشته نشد [و از توطئه‏ اى که یهود با همکارى بعضى از مسیحیان خیانتکار براى او چیده بودند رهایى یافت] و خداوند او را به آسمان برد. هر چند مسیحیان طبق انجیلهاى موجود می گویند مسیح کشته شد و دفن گردید و سپس از میان مردگان برخاست و مدت کوتاهى در زمین بود و بعد به آسمان صعود کرد...

بعضى تصور کرده‏ اند که واژه متوفیک از ماده" وفات" به معنى" مرگ" است، به همین دلیل چنین می ‏پندارند که با عقیده معروف میان مسلمانان درباره عدم مرگ حضرت عیسى و زنده بودن او منافات دارد، در حالى که چنین نیست؛ زیرا ماده" فوت" به معنى از دست رفتن است ولى توفى (بر وزن ترقى) از ماده" وفى" به معنى تکمیل کردن چیزى است و اینکه عمل به عهد و پیمان را وفا مى‏گویند به خاطر تکمیل کردن و به انجام رسانیدن آن است، و نیز به همین دلیل اگر کسى طلب خود را به طور کامل از دیگرى بگیرد، عرب می ‏گوید: تَوفَّى دَینَه،" یعنى طلب خود را به طور کامل گرفت".

در آیات قرآن نیز توفِّى به معنى گرفتن به طور مکرر به کار رفته است مانند:

وَ هُوَ الَّذِی یَتَوَفَّاکُمْ بِاللَّیْلِ وَ یَعْلَمُ ما جَرَحْتُمْ بِالنَّهارِ:" او کسى است که روح شما را در شب می گیرد و از آنچه در روز انجام مى‏دهید آگاه است" «انعام:60».

در این آیهمساله خواب به عنوان توفى روح ذکر شده، همین معنى در آیه 42 سوره زمر و آیات دیگرى از قرآن نیز آمده است، درست است که واژه توفى گاهى به معنى مرگ آمده و متوفى به معنى مرده است، ولى حتى در اینگونه موارد نیز حقیقتا به معنى مرگ نیست، بلکه به معنى تحویل گرفتن روح است و اصولا در معنى توفى، مرگ نیفتاده، و ماده فوت از ماده وفى به کلى جدا است.

با توجه به آنچه گفته شد معنى آیه مورد بحث روشن می ‏شود که خداوند می ‏فرماید:" اى عیسى! تو را بر می ‏گیرم و به سوى خود می برم" (البته اگر توفى تنها به معنى گرفتن روح باشد، لازمه آن مرگ جسم است).