حفظ خود و خانواده از آتش جهنم؛ قُوا

یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ ناراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَة(تحریم:6)

ای کسانی که ایمان آورده اید! خود و خانواده تان را از آتشی که سوختش مردم و سنگ(بت ها) است حفظ کنید.

مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، ج‌18، ص410(علامه مجلسی،1110)

1. عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عُذَافِرٍ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ عَبْدِ الْأَعْلَى مَوْلَى آلِ سَامٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ قَالَ لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَةُ-یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ ناراً جَلَسَ رَجُلٌ مِنَ الْمُسْلِمِینَ یَبْکِی وَ قَالَ أَنَا عَجَزْتُ عَنْ نَفْسِی کُلِّفْتُ أَهْلِی فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ حَسْبُکَ أَنْ تَأْمُرَهُمْ بِمَا تَأْمُرُ بِهِ نَفسَکَ وَ تَنهَاهُمْ عَمَّا تَنْهى عَنْهُ نَفسَکَ‌(الحدیث حسن موثق).

راوی: وقتی این آیه "یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ ناراً" نازل شد یکی از مسلمانان نشست و گریه کرد و گفت: من در خودم هم مانده ام و خانواده ام نیز بر من تحمیل و تکلیف شدند! پیامبر(ص) فرمودند: همین که آنها را امر به معروف و نهی از منکر کنی کافی است(واجبات و محرمات را به آنها گوشزد کن).

2. عَنْهُ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَى عَنْ سَمَاعَةَ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ-قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ ناراً قُلْتُ کَیفَ أَقِیهِمْ قَالَ تَأْمُرُهُمْ بِمَا أَمَرَ اللَّهُ وَ تَنهَاهُمْ عَمَّا نَهَاهُمُ اللَّهُ فَإِنْ أَطَاعُوکَ کُنتَ قَدْ وَقَیتَهُمْ وَ إِنْ عَصَوکَ کُنتَ قَدْ قَضَیتَ مَا عَلَیکَ‌(الحدیث موثق).

ابی بصیر در مورد این سخن خداوند "قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ ناراً" سوال کرد که چگونه خانواده را از آتش جهنم حفظ کنیم؟ حضرت فرمودند: آنها را به دستورات شرعی امر می کنی و از آنچه خدا نهی فرموده نهیشان می کنی، پس اگر اطاعت کردند آنها را [از جهنم] حفظ کرده ای و اگر اطاعت نکنند وظیفه ات را انجام داده ای[پس نگران نباش].

وَقود: سوخت، آتشگیره، هیزم/ قوا از ماده (وقی) به معنای حفظ است  که تقوا نیز از همین ماده است.